Hướng tới mô hình chăn nuôi hiện đại, hiệu quả và bền vững, ngành Nông nghiệp tỉnh đã và đang định hướng hỗ trợ nông dân chuyển đổi tư duy trong chăn nuôi, tiếp cận các giải pháp công nghệ, khoa học kỹ thuật mới để thích ứng với cuộc cách mạng công nghiệp 4.0. Mặc dù số mô hình ứng dụng các giải pháp công nghệ chưa nhiều nhưng kết quả ban đầu đã minh chứng sự nỗ lực, thay đổi nhận thức, cách làm trong sản xuất, giúp các trang trại vận hành một cách chuyên nghiệp, tạo ra sản phẩm chăn nuôi chất lượng, đáp ứng yêu cầu về năng suất, kiểm soát dịch bệnh, bảo đảm an toàn thực phẩm. Từ đó, góp phần thực hiện có hiệu quả tái cơ cấu nông nghiệp theo hướng tăng cường giá trị gia tăng và phát triển bền vững, gắn với xây dựng nông thôn mới nâng cao.
Thực hiện Đề án Chuyển đổi số ngành Nông nghiệp tỉnh giai đoạn 2022 – 2025, định hướng đến năm 2030, Sở Nông nghiệp đã giao chỉ tiêu, nhiệm vụ cụ thể cho từng phòng, ban, đơn vị trực thuộc để triển khai thực hiện chuyển đổi số. Đồng thời, tổ chức các chương trình hội nghị, lớp tập huấn, đào tạo về ứng dụng công nghệ số trong sản xuất nông nghiệp và các kỹ năng quảng bá, giới thiệu sản phẩm trên mạng xã hội. Bên cạnh đó, Sở cũng đẩy mạnh tuyên truyền để nâng cao nhận thức của người dân về chuyển đổi số, hỗ trợ xây dựng các vùng sản xuất rau quả, chăn nuôi an toàn theo hướng hữu cơ, VietGAP và hình thành các chuỗi liên kết từ sản xuất đến tiêu thụ sản phẩm. Nhờ đó, đến nay, toàn tỉnh có trên 90% hộ gia đình chăn nuôi theo hướng trang trại có ứng dụng công nghệ số trong sản xuất chăn nuôi; gần 20% hợp tác xã nông nghiệp có hoạt động thương mại điện tử, ứng dụng nông nghiệp thông minh; trên 20% hộ sản xuất nông nghiệp sử dụng thương mại điện tử và gần 13% nông dân được tập huấn, đào tạo ứng dụng công nghệ số trong sản xuất nông nghiệp và cách thức quảng bá, bán sản phẩm trên các nền tảng xã hội.
Sử dụng hệ thống chuồng nuôi điều tiết nhiệt và cho ăn, uống tự động
trong chăn nuôi gia cầm giúp gia tăng lợi nhuận
Đơn cử như gia đình chị Chu Thị Mai, xã Tân Lập, huyện Sông Lô, với mong muốn tiếp cận các kỹ thuật chăn nuôi tiên tiến, hạn chế dịch bệnh, năm 2017, gia đình chị đã mạnh dạn đầu tư hơn 1 tỷ đồng xây dựng chuồng trại, liên kết với doanh nghiệp nuôi gà gia công. Trên tổng diện tích hơn 2 ha, gia đình chị Mai xây 2 dãy chuồng nuôi khép kín, lắp đặt các trang thiết bị hiện đại như máng ăn, uống tự động, hệ thống làm mát, điện chiếu sáng… Hiện mỗi năm, gia đình chị có thể nuôi 3 lứa gà với tổng số gần 16.000 con, thu lãi hơn 400 triệu đồng sau khi trừ hết chi phí.
Chia sẻ với phóng viên, chị Mai cho biết: Việc áp dụng công nghệ số vào chăn nuôi đã giúp chúng tôi kiểm soát tốt dịch bệnh, các sản phẩm chăn nuôi bảo đảm an toàn sinh học và thân thiện với môi trường. Nhờ đó, chất lượng sản phẩm được nâng cao và kinh tế gia đình cũng được cải thiện đáng kể.
Không chỉ hộ gia đình chị Chu Thị Mai, theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh, hiện nhiều mô hình ứng dụng công nghệ thông minh, chuyển đổi số trong chăn nuôi ở các huyện: Yên Lạc, Vĩnh Tường, Lập Thạch, Tam Dương, Tam Đảo… cho thấy rõ hiệu quả kinh tế.
Điển hình trang trại chăn nuôi của anh Nguyễn Quang Đạt, xã Đạo Tú, huyện Tam Dương với dãy chuồng nuôi rộng gần 800m2, đã áp dụng tự động hóa 100% được xây dựng với tổng đầu tư 3,5 tỷ đồng. Điều tạo nên sự khác biệt của trang trại không chỉ nằm ở hệ thống máng ăn tự động, hệ thống làm mát, hệ thống xử lý chất thải, hệ thống điện chiếu sáng, mà còn ở hệ thống cảm biến tự động, cho phép quản lý và kiểm soát các yếu tố như nhiệt độ, môi trường, không khí… chỉ thông qua một chiếc điện thoại thông minh. Nhờ đó, sản phẩm của trang trại đã có thêm lợi thế cạnh tranh để lên kệ các siêu thị, cửa hàng thực phẩm sạch trong và ngoài tỉnh.
Nói về hiệu quả ứng dụng công nghệ số vào chăn nuôi, anh Đạt cho biết: Với hệ thống cho ăn, uống tự động thông qua thiết bị cảm biến tại mỗi silo, kết nối với cân điện tử, lượng thức ăn hằng ngày sẽ được cung cấp chính xác. Đồng thời, hệ thống này giúp kiểm soát lượng thức ăn thừa, từ đó dễ dàng đánh giá tình trạng sức khỏe của vật nuôi. Hệ thống quan trắc môi trường chăn nuôi tự động điều khiển các thiết bị như điều hòa, quạt, máy làm mát, bảo đảm nhiệt độ luôn ở mức tối ưu. Bên cạnh đó, công nghệ xử lý chất thải khép kín và hệ thống nhặt trứng tự động giúp hạn chế tối đa sự tiếp xúc của người với chuồng trại, giảm nguy cơ lây nhiễm bệnh. Nhờ những ứng dụng công nghệ này, chúng tôi đã tiết kiệm được chi phí, giảm sự phụ thuộc vào nhân công, đồng thời nâng cao chất lượng sản phẩm và xây dựng được uy tín trên thị trường
Hiện nay, với 70.000 gà đẻ, 8.000 con vịt, trung bình 1 tháng, gia đình anh Đạt cung cấp ra thị trường 90.000 trứng gà, hơn 6.000 vịt thương phẩm, thu lãi khoảng 1 tỷ đồng/năm. Ngoài ra, trang trại tạo việc làm cho 7 lao động với thu nhập khoảng 7 triệu đồng/người/tháng. Từ những lợi ích rõ rệt mà công nghệ số mang lại, về lâu dài, anh Đạt dự tính sẽ tiếp tục ứng dụng tự động hóa, trí tuệ nhân tạo vào sản xuất, kinh doanh.
Không chỉ hộ gia đình anh Đạt, chị Mai, để phát triển chăn nuôi trên địa bàn tỉnh, những năm gần đây, bên cạnh đưa nhiều giống vật nuôi mới có năng suất, chất lượng cao vào sản xuất, nhiều hộ chăn nuôi đã chủ động đầu tư lắp đặt các thiết bị máy móc hiện đại, xây dựng chuồng trại khép kín, trang bị quạt mát, hệ thống máng ăn, nước uống tự động, đệm lót sinh học, sử dụng công nghệ xử lý chất thải… Nhờ đó, chi phí và nhân công được giảm thiểu, sản xuất được gắn kết chặt chẽ với tiêu thụ sản phẩm, nâng cao hiệu quả kinh tế, từng bước đưa giá trị sản xuất nông nghiệp trên địa bàn tỉnh tăng dần qua các năm. Cụ thể, năm 2023, giá trị sản xuất ngành chăn nuôi đạt gần 11.000 tỷ đồng, tăng 5,4% so với cùng kỳ năm 2022. Ước tính, năm 2024, giá trị sản xuất ngành chăn nuôi sẽ tiếp tục tăng khoảng 5% so với năm 2023.
Xác định chuyển đổi số là yếu tố then chốt để nâng cao năng suất, chất lượng và khả năng cạnh tranh của ngành chăn nuôi, thời gian tới, ngành Nông nghiệp đặt mục tiêu tiếp tục phát triển chăn nuôi theo hướng trang trại công nghiệp, quy mô lớn trên cơ sở ứng dụng kỹ thuật tiên tiến, công nghệ sinh học, công nghệ số tại các trang trại, doanh nghiệp lớn. Hiện thực hóa mục tiêu này, việc nâng cao nhận thức và khuyến khích nông dân chuyển đổi số là hết sức cần thiết. Người nông dân cần được trang bị kiến thức, kỹ năng để chủ động ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất, đáp ứng yêu cầu của thị trường ngày càng cao. Cùng với đó, cần thúc đẩy các mô hình kinh tế tuần hoàn trong chăn nuôi, quản lý chăn nuôi theo chuỗi giá trị, theo dõi truy xuất nguồn gốc sản phẩm; hỗ trợ kinh phí xây dựng các mô hình (ưu tiên ngành hàng lợn và gà) áp dụng đồng bộ công nghệ số, phục vụ tham quan, đào tạo, trao đổi kinh nghiệm cho người dân và doanh nghiệp; phát triển các giống vật nuôi đặc sản, chăn nuôi hữu cơ, nhằm tạo ra sản phẩm chất lượng cao, có lợi thế cạnh tranh. Qua đó, đáp ứng nhu cầu về chất lượng, an toàn thực phẩm của thị trường trong nước và xuất khẩu, góp phần tạo việc làm, tăng thu nhập cho người dân, đồng thời phù hợp với xu hướng của cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0.
Thu Thủy